Στην συνέντευξη που παραχώρησε στο CNN Greece στη Νατάσσα Σπαγαδώρου, η κυρία Κεχαγιά, σχολιάζει εφ’ όλης της ύλης, την κατάσταση που βιώνουμε όλοι μας και παρακολουθούμε περί σεξουαλικής κακοποίησης, με άλλοτε τραγικές και άλλοτε ιλαρές αναφορές, με καταιγισμό εξωδίκων και μηνυτήριων αναφορών, με ατελείωτες συνεντεύξεις ένθεν κακείθεν.
Κακοποίηση, μία σύγχρονη δουλεία
Κυρία Κεχαγιά, το θέμα που απασχολεί τις τελευταίες ημέρες την επικαιρότητα, είναι ένα πραγματικό τσουνάμι, από καταγγελίες κορυφαίων αθλητριών της Ελλάδας, καθώς και ανθρώπων από τον καλλιτεχνικό χώρο, περί σεξουαλικής παρενόχλησης, κακοποίησης και βίαιων συμπεριφορών. Ένα μείζον κοινωνικό ζήτημα και σίγουρα διαχρονικό, το οποίο συνδέεται εκτός των άλλων και με κατάχρηση εξουσίας. Τι σηματοδοτεί όμως κατά την γνώμη σας μία τέτοια καταγγελία αυτήν την στιγμή; Έχει κάποια επιπλέον βαρύτητα τώρα, εννοώντας μία δύσκολη υγειονομικά, οικονομικά και κοινωνικά στιγμή;
Κατ’ αρχάς το σοβαρό αυτό ζήτημα, σηματοδοτεί ξεκάθαρη παραβίαση των ορίων, άνθρωποι με θέσεις εξουσίας που αφήνονταν στα πάθη τους ανεξέλεγκτα, στα οποία δεν μπαίνει χαλινάρι, δεν υπάρχει ισορροπία, και χωρίς τελικά να υπάρχουν συνέπειες με τιμωρία.
Πράγματι, έκπληκτος και αγανακτισμένος ο πολίτης, παρακολουθεί το τελευταίο διάστημα να αποκαλύπτεται ένα είδος σύγχρονης μορφής δουλείας που υπέβοσκε κάτω από τη μύτη του.
Αφορά σε πρόσωπα πέραν κάθε υποψίας, σχετικά με τη θύελλα ομολογιών από θύματά τους, για άσκηση λεκτικής, ψυχολογικής και σεξουαλικής βίας, σε αθλητικούς, καλλιτεχνικούς, πανεπιστημιακούς, πολιτικούς, εργασιακούς ή άλλους χώρους, επιβεβαιώνοντας ότι η κρίση είναι μία, απλά κάθε φορά έχει πολλά προσωπεία: Οικονομικό, υγειονομικό, κοινωνικό.
Πάνω από όλα πρόκειται για ηθική κρίση αξιών και βέβαια για άγνοια του πως να μεγαλώνουμε σωστά παιδιά. Οι δε δράστες, είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας!
Παθογένεια της κοινωνίας
Το όλο ζήτημα, αφορά σε μία γενικότερη παθογένεια της κοινωνικής μας πραγματικότητας, μέσα στην οποία διαπαιδαγωγούνται οι άνδρες (και οι γυναίκες), από κάποιες γυναίκες/μητέρες και πατεράδες, από μία οικογένεια που δίνει πρότυπα διαχείρισης των σχέσεων, όσο και μέσα σε ένα πολιτισμικο-κοινωνικό σύστημα που νοσεί ή εξανθρωπίζει, που επιτρέπει ή δεν επιτρέπει, που καλλιεργεί ή δεν καλλιεργεί.
Είναι καλή αφορμή να συνειδητοποιήσουμε εν μέσω των διαφόρων γενικότερων δεινών, ότι έχουμε πάρει λάθος δρόμο.
Ως κοινωνία ζούσαμε σε μία κακοήθη νεοπλασία, όπου κάποιος δεν αισθανόταν πλέον ένοχος εξαιτίας των απαγορευμένων επιθυμιών του.
Οι αποκαλύψεις αυτές που κατακλύζουν τα ΜΜΕ σηματοδοτούν την άφεσή μας στις αχαλίνωτες επιθυμίες μας αλλά και στην επιθετικότητά μας. Και τα δύο αυτά, πρέπει να τα περιορίσουμε, εάν θέλουμε να συστήσουμε ένα στοιχειώδες κοινωνικό συμβόλαιο.
Είναι αφορμή να συνειδητοποιήσουμε ότι ο πραγματικός πλούτος είναι να γνωρίζουμε ότι οι ανάγκες του συνανθρώπου μας είναι το ίδιο σημαντικές όπως και οι δικές μας.
Ότι ο πολιτισμός ενός κράτους κρίνεται από το πως δομεί τις σχέσεις των φύλων.
Επίσης, ότι η ανδρική κουλτούρα έως τώρα ήταν πάρα πολύ σιωπηλή για αυτή τη συνεχιζόμενη τραγωδία της βίας των ανδρών κατά των γυναικών. Οι άνδρες το χρωστούν στις γυναίκες. Αλλά επίσης το χρωστούν και στους γιους τους.
Ελπίζω ότι προχωρώντας μπροστά, άντρες και γυναίκες, με συνεργασία, μπορούμε να ξεκινήσουμε την αλλαγή.
Δοκιμάζονται οι εφεδρείες
Σίγουρα οι ψυχοπιεστικές συνθήκες που δημιουργούνται γενικά σε μία εποχής κρίσης, εν προκειμένω στην πανδημία, δοκιμάζουν τις εφεδρείες του κάθε εκάστου ανθρώπου, ή τις αδυνατίζουν, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να συγκρατήσουν τα άγχη και τους “ανοιχτούς λογαριασμούς” στη ζωή κάποιου. Οπότε το “θύμα” ή ο “επιβιώσας”, αποφασίζει να μοιραστεί το δυσβάσταχτο πλέον βάρος του “μυστικού” που “κουβαλούσε”, ώστε αυτό να “ελαφρύνει”.
Κάθαρση και αποκαθήλωση
Από μία άλλη σκοπιά, το “τραύμα” από μία τόσο οδυνηρή και σοκαριστική εμπειρία βίας, πραγματικά έχει το δικό του “χρόνο” επώασης και “ίασης”, μέχρι να έρθει η εσωτερική κάθαρση και αυτό δε συμβαίνει μόνο επειδή πέρασαν απλά τα χρόνια ως χρόνος.
Το να το “πετάξει” κάποιος από πάνω του, πολλές φορές και να βροντοφωνάξει “το μυστικό του” εκθέτοντάς το, είναι σαν μία εσωτερική κίνηση εκκαθάρισης όλων των “άχρηστων” ογκωδών πραγμάτων που “κατέτρωγαν ενέργεια και πολύτιμο χώρο”.
Έτσι επιτυγχάνεται η αποκατάσταση μίας καλύτερης εσωτερικής τάξης, κρατώντας μόνο τα χρήσιμα στοιχεία, τα οποία του επιφέρουν ηρεμία, όταν το θύμα “νιώσει έτοιμο” και πιο δυνατό γι’ αυτή την εκκαθάριση.
Επίσης εκφράζοντας δυνατά την τραυματική εμπειρία του ο κάθε έκαστος, είναι σαν να ζει το φινάλε της τελικής αναμέτρησης με το “θεριό” που έκρυβε μέσα του, το οποίο “αποκαθηλώνεται” και γίνεται “μικρότερο”. Πλέον όντας το ίδιο το “θύμα” πιο δυνατό πια, επιστρέφει με ενεργητικό ρόλο αυτή τη φορά και γίνεται το ίδιο “θύτης” του θύτη μέχρι την ολοκληρωτική κάθαρση, προς αποκατάσταση της ισορροπίας, αλλά και της τιμωρίας για το κακό που διεπράχθη.
Τώρα πλέον μπορεί να βρει εκείνο τη δύναμη να προβάλλει “αξιώσεις”, κι όχι να δέχεται τις διαταρακτικές “αξιώσεις” άλλων.
Ήρθε η ώρα… γιατί το θύμα έγινε γονιός
Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο, είναι το γεγονός ότι πολλές φορές τέτοιες αποκαλύψεις λαμβάνουν χώρα σε κάποια στιγμή όταν τα θύματα έχουν γίνει γονείς.
Η συνθήκη αυτή στην προσωπική τους εξέλιξη, δύναται να αναζωπυρώσει μέσα τους, τις τότε εμπειρίες που έζησαν ως μικρότερα – και αυτές να αποτελέσουν το έναυσμα για αναζήτηση ευθυνών των άλλων, τώρα πλέον για τον επιπλέον λόγο της προστασίας – τόσο των πραγματικών παιδιών τους, όσο και φαντασιωσικά, των ιδίων, ως παιδιά τότε. Πρόκειται για μία αποκατάσταση αυτού που δε στάθηκε δυνατό να κάνουν τότε ως πιο αδύναμοι οι ίδιοι.
Τέλος, θα μπορούσε να φανταστεί κάποιος, ότι εν μέσω πανδημίας και τόσων διαπραγματεύσεων για το μέλλον της ανθρωπότητας, την εξυγίανσή της από τα κακά και μολυσματικά στοιχεία και από το θανατηφόρο “ιό”, με σκοπό την αποκατάσταση μίας γενικότερης στροφής στην ισορροπία, τα θύματα παρακινούνται έτι περαιτέρω από την περιρρέουσα αυτή ατμόσφαιρα, η οποία δρα ενισχυτικά του εσωτερικού τους κινήτρου να αποτινάξουν το μυστικό και να εξυγιανθούν τα ίδια, όσο και να εξυγιάνουν το περιβάλλον.
Φαίνεται όπως και να έχει, ότι πρόκειται για μια ” επιστροφή ενός απωθημένου” της παιδικής ηλικίας και για έναν ανοιχτό “λογαριασμό” που έπρεπε να διευθετηθεί όταν οι συνθήκες κρίνονταν “κατάλληλες” για τον καθένα που βίωσε κάτι τραυματικό.
Ο εγκλεισμός ως μεγεθυντικός φακός
Πριν από μερικές εβδομάδες κυρία Κεχαγιά, βιώσαμε μία σειρά από βίαιες αντιδράσεις – μεταξύ των οποίων η σφοδρή επίθεση των νεαρών στον σταθμάρχη του Μετρό – η οποία μας προβληματίζει πολλαπλώς. Θέλω να σας ρωτήσω, εάν εκτιμάτε ότι η αντίδραση αυτή των νεαρών αρνητών της μάσκας, θα ήταν η ίδια, εάν δεν είχαμε πανδημία και ποιο το βαθύτερο υπόβαθρο μιας τόσο βίαιης αντίδρασης;
Ο εγκλεισμός δύναται να λειτουργήσει ως μεγεθυντικός φακός και να αναδείξει ήδη υπάρχουσες και υφέρπουσες αδυναμίες και ελλείμματα που αντιμετωπίζει ένας έφηβος ή ενήλικας προ πανδημίας και όχι να δημιουργήσει νέες.
Εν προκειμένω τώρα, σχετικά με το τόσο θλιβερό και προκλητικό προς την κοινωνία συμβάν, χρειάζεται να γνωρίζουμε ότι όταν οι πρώιμες σχέσεις γονιού και παιδιού είναι καλές, το βοηθούν να σχηματίσει προοδευτικά, έναν «χάρτη αγάπης» που παραμένει σε όλη του τη ζωή οδηγός συνεργατικότητας και καλής διαχείρισης των συναισθημάτων του.
Ο πατέρας συγκεκριμένα, ως παρουσία αλλά και ως πατρικός λόγος, συμβολικά θεωρείται ως ο εκφραστής του δικαίου, της τάξης, της εφαρμογής των συνεπειών και του ηθικού νόμου.
Καθώς ζούμε γενικότερα σε μία ρευστή κοινωνία – εξού και μεγάλοι ψυχαναλυτές όπως ο Λακάν αναφέρουν: “Ιδού!, ζούμε στην εποχή των καταφρονεμένων πατεράδων”, δηλαδή του καταφρονεμένου πατρικού λόγου και νόμου, τέτοια φαινόμενα έρχονται να μας επιβεβαιώσουν την έκπτωση αυτή.
Η θέση του άνδρα και του γονιού-πατέρα έχει υποστεί ρηγματώσεις! εξού και η μη συνειδητοποίηση από τα παιδιά, ότι η περιπέτεια της ζωής έχει και προβλήματα και ματαιώσεις και όχι μόνο απολαύσεις.
Είναι γεγονός ότι η πανδημία του κορωνοϊού, όπως και το απαγορευτικό και ο εγκλεισμός στο σπίτι- από τις 6 το απόγευμα μάλιστα από αυτό το Σαββατοκύριακο 6 και 7 Φεβρουαρίου- έχει ζορίσει ιδιαίτερα τους ανθρώπους σε ψυχολογικό επίπεδο. Το σπίτι μετατρέπεται διαδοχικά, από χώρο ξεκούρασης σε χώρο εργασίας, διασκέδασης ή και νοσηλείας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ψυχική υγεία των ανθρώπων. Υπάρχουν αντοχές; Πώς πρέπει να διαχειρισθούν την κατάσταση τα μέλη της οικογένειας;
Η περίοδος της πανδημίας, προκαλεί τη μεγαλύτερη κρίση στη ψυχική υγεία των κοινοτήτων, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο όπως εκτιμάται.
Με την υιοθέτηση των αναγκαστικών μέτρων κατά της διασποράς του κορωνοϊού, ο ψυχισμός των ανθρώπων, μαζί με την κοινωνική και δημόσια ζωή, απορρυθμίστηκαν.
Ωστόσο, η πολυπαραγοντική και πολυεπίπεδη αυτή κρίση, δε θα τελειώσει μαζί με την πανδημία.Η περίοδος της πανδημίας, προκαλεί τη μεγαλύτερη κρίση στη ψυχική υγεία των κοινοτήτων, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο όπως εκτιμάται.
Άγχος θανάτου, αφανισμού και ψυχοσωματικά
Το άγχος θανάτου και αφανισμού, με την εκδήλωση αγχωδών συμπτωμάτων όπως κρίσεων πανικού, φοβιών, υποχονδρίας, ή και ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, όσο και εντονότερων διαπροσωπικών δυσκολιών, όπως διαταραχές συμπεριφοράς και προβλήματα σχέσεων, το αίσθημα μοναξιάς – που δεν αφορά μόνο σε όσους ζουν μόνοι, αλλά και σε άτομα που ζουν μαζί με άλλους, αλλά νοιώθουν παρ’ όλα αυτά και πάλι μόνα, η αβεβαιότητα και ο φόβος για την επιβίωση και το “αύριο”, οι απώλειες σε όλα τα επίπεδα – με τα συνοδά συναισθήματα πένθους, όπως θυμός και θλίψη, αλλά και παράλληλα οι απαιτήσεις για συνεχή προσαρμογή στις επιβεβλημένες αιφνίδιες αλλαγές, συνθέτουν το παζλ της συναισθηματικής κατάστασης της μεγαλύτερης πλειοψηφίας του κόσμου και αποτελούν τους κυρίαρχους άξονες της φάσης της πανδημίας, όπως διαφαίνεται από τα αιτήματα που δεχόμαστε για υποστήριξη.
Τα παιδιά και οι έφηβοι ειδικότερα, είναι επιρρεπή να εμφανίσουν κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές (ανορεξία, βουλιμία) και εθισμούς (σε ουσίες, διαδίκτυο) – ειδικότερα εάν περιστοιχίζονται από υπερβολικά φοβικούς και όχι ψύχραιμους γονείς.
Οι γονείς και η οικογένεια θα πρέπει καταρχάς να αποτελέσουν φάρους συνεργατικότητας και εμπιστοσύνης προς τους ειδικούς και τους επίσημους φορείς, έτσι ώστε να καθησυχάσουν τη ψυχική ένταση των παιδιών, καθώς αυτά αντλούν το κουράγιο και την ψύχραιμη αντιμετώπιση, από το παράδειγμα που τους δίνουν οι ίδιοι.
Δεύτερον οι γονείς να μη διστάσουν να αναζητήσουν ψυχολογική βοήθεια και υποστήριξη, παραμένοντας σε επαγρύπνηση για μεταβολές στον τρόπο λειτουργίας και στη διάθεσή τους.
Δραστήριοι στον αυτοπεριορισμό
Τέλος, συνιστάται να παραμείνουν δραστήριοι σε όλη τη διάρκεια του αυτοπεριορισμού, αλλά και γενικότερα της πανδημίας, επιστρατεύοντας όλες τις δημιουργικές δυνάμεις, ώστε να κάνουν ένα γεμάτο πρόγραμμα που να τους ευχαριστεί κατά το δυνατό.
Τη δύναμη για όλα αυτά, οι γονείς θα τη βρουν αντλώντας τη από το στόχο τους, που είναι να συγκρατήσουν και να εμπεριέξουν ως ωριμότεροι και δυνατότεροι, τα άγχη των παιδιών τους, παρότι και οι ίδιοι, υφίστανται την υποβάθμιση των ψυχικών τους αμυνών – ήδη επιβαρυμένων από τη δεκάχρονη και πλέον κοινωνική, οικονομική και πολιτική κρίση στη χώρα μας.
Θα πρέπει τέλος, να έχουν υπόψη τους, ότι κι αυτό κάποια στιγμή θα τελειώσει. Τίποτα δεν κρατά αιώνια.
Δεν θα βγούμε αλώβητοι από την πανδημία
Πολλοί μιλούν για την επιστροφή στην κανονικότητα, μετά από μερικούς μήνες, με αφορμή και την πραγματοποίηση των εμβολιασμών που έχουν ξεκινήσει, και που θα σημάνουν το τέλος της υγειονομικής κρίσης. Ποια κανονικότητα όμως; ήταν μία κανονική κανονικότητα η προηγούμενη κατάσταση που ζούσαμε;
Θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές, οπότε και χρειάζεται να αναφερόμαστε “σε κάποιου βαθμού επιστροφή” και όχι σε αυτή που ενδεχομένως φανταζόμαστε, “ολοκληρωτική επιστροφή στην κανονικότητα”. Επίσης θα έλεγα επιστροφή σε μία περισσότερη κανονικότητα σε σχέση με την κατάσταση που βιώνουμε τον τελευταίο χρόνο.
Αλώβητοι, οπωσδήποτε δύσκολα θα βγούμε από όλο αυτό το πλήγμα που υφιστάμεθα.
Δίκαιη η αναρώτησή σας – σχετικά με το αν μπορούσαμε να επιστρέψουμε στην παλιά μας “κανονικότητα”, θα το θέλαμε; θα ήταν προς όφελός μας; σε ποια άραγε προτέρα κανονικότητα; του άκριτου καταναλωτισμού; των αχαλίνωτων επιθυμιών και ανερμάτιστων όρων “σχετίζεσθαι;” των προσωρινών χρηστικών σχέσεων; του παρορμητισμού και του μηχανιστικού τρόπου λειτουργίας; του “αδειάσματος” των εντάσεων, πετώντας το πρόβλημα στον απέναντι χάριν της ανάγκης για άμεση ανακούφιση; ενόσω την ίδια στιγμή, οι παραδοσιακοί θεσμοί – φρουροί συναισθηματικής ασφάλειας, εξασθενούν (οικογένεια, γειτονιά, κοινότητα, εκκλησία).
Είμαστε ταυτόχρονα θύματα και θύτες, της ανωριμότητάς μας.
Οι επιδημίες που ταράζουν συθέμελα τις ανθρώπινες κοινωνίες, είναι μόνο η κορυφή ενός παγόβουνου.
Ο κορωνοϊός είναι το σύμπτωμα και μόνο, μίας σοβαρότερης “ασθένειας”, μίας ηθικής κρίσης και παραπροϊόν του σύγχρονου, αυταρχικο-αναρχικού συστήματος, του υποτιθέμενου πολιτισμένου και “προοδευτικού” κόσμου, ο οποίος κυριαρχείται από την έλλειψη ορίων, την έλλειψη κανόνων και αρχών δεοντολογίας, τη διαπλοκή και την ανακολουθία
Τέλος, ας λάβουμε υπόψη μας τα εξής:
Με την έναρξη των εμβολιασμών, σήμανε η απαρχή μιας διαδικασίας ελέγχου της ζωής έναντι του θανάτου.
Ωστόσο ακόμα και όταν αυτή ελεγχθεί υγειονομικά, οι πολίτες και οι οικογένειες θα εξακολουθήσουν να υποφέρουν ψυχικά, γιατί τα κοινωνικά, οικονομικά και υπαρξιακά προβλήματα ως αποτυπώματα της πανδημίας, δεν θα παύσουν να υφίστανται άμεσα και μαγικά.
Ήδη από το 1997, όταν η ανθρωπότητα απειλήθηκε από την γρίπη των πτηνών, οι ειδικοί προειδοποιούσαν ότι αργά ή γρήγορα θα μας απασχολούσε μια πανδημία σχετική με τους πνευμονικούς ιούς.
Τα διδάγματα της πανδημίας και η ολική επαναφορά
Πώς βλέπετε την επόμενη ημέρα της πανδημίας, ρεαλιστικά; Τα διδάγματά της είναι πολύ σημαντικά για να τα αφήσουμε να σκορπίσουν στους πέντε ανέμους…
Μέσα σε ένα κλίμα κατάρρευσης των συνθηκών ζωής έτσι όπως τις γνωρίζαμε, το βέβαιον είναι, ότι αυτή η κρίση στη δημόσια υγεία – ως μία ηθική κρίση κατά βάση, θα επηρεάσει ψυχικά όλους τους ανθρώπους ανεξαιρέτως, σε επίπεδο σχέσης με τον εαυτό τους, με τους άλλους και σχέσεων με την κοινωνία.
Κομβικό ωστόσο δεν είναι τόσο η κρίση αυτή καθ’ αυτή, όσο η επιτυχής ή όχι, διαχείριση αυτής της νέας πραγματικότητας, ώστε να εξασφαλίσει την επιβίωση καταρχάς και παράλληλα να αποτρέψει την εξέλιξη της πορείας, σε επιδημία άγχους, κατάθλιψης, απελπισίας, φόβου, ψυχοσωματικών, διαταραχών συμπεριφοράς, fakenews, ή παρανοϊκών σεναρίων και θυσίας θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Η όποια τροπή, θα εξαρτηθεί κυρίως από τη στάση ζωής που γενικότερα διατηρούσε ο καθένας – προ “απώλειας” (προ πανδημίας), ή από το “click” που θα του γίνει με αφορμή την πανδημία.
Σε αυτή την πρόκληση, είναι σα να καλούμαστε να κάνουμε επαναξιολόγηση του αναστήματός μας ως άνθρωποι, του πολιτισμού που έχουμε κτίσει, των προτεραιοτήτων μας και των σχέσεων που προάγουμε.
Απαιτείται, να προβούμε σε ολική επαναφορά, με προσανατολισμό τις πανανθρώπινες αξίες, διατηρώντας τις ευαίσθητες ισορροπίες μεταξύ ατομικού και συλλογικού, ναρκισσιστικής στάσης και κοινοτικής κουλτούρας, εξέλιξης της τεχνολογίας και διατήρησης παραδοσιακών θεσμών.
Προσωπικά πιστεύω ότι πολλά θα αλλάξουν μετά την πανδημία! Μην ξεχνάμε ότι κάθε κρίση είναι κι ένα κάλεσμα προς μία αλήθεια!
Θα επιβιώσουν οι κοινωνίες που “πελεκούν” την εγωκεντρική στάση και καταφέρνουν να καλλιεργούν μία συνεργατική νοοτροπία όπου το σύνολο είναι πάνω από το “εγώ”, που ενισχύουν τις εγγενείς δυνάμεις αγάπης των ανθρώπων, δημιουργικότητας, αλληλεγγύης, αισιοδοξίας, αντί αυτές του μίσους, βίας, καταστροφής.
Εάν κάτι μας έμαθε ο κορωνοϊός είναι ότι είμαστε μία διευρυμένη οικογένεια.Αυτό που συνέβη σε έναν άνθρωπο στην πόλη Wuhan της Κίνας, συμβαίνει πλέον στον πλανήτη, συμβαίνει σε όλους μας. Όλος ο κόσμος πληρώνει σα μία ομάδα. Κανένας δεν έμεινε έξω από τον χορό.
Ο δρόμος της Αρετής και της Κακίας
Αυτό επιβεβαιώνεται επίσης, με το ζήτημα της επάρκειας των εμβολίων, καθώς μαθαίνουμε από τους ιατρούς ότι και πάλι απαιτείται αγαστή συνεργασία λαών και χωρών. Μέχρι το εμβόλιο να φθάσει στον “καταναλωτή”, εμπλέκονται διάφορες φάσεις που υλοποιούνται σε διαφορετικές χώρες, π.χ. αλλού κατασκευάζεται το βιολογικό του στοιχείο, αλλού τα υλικά συσκευασίας και μεταφοράς του, αλλού τα εργαλεία χορήγησής του κ.λπ.
Το ίδιο ζητούμενο ισχύει στον καθολικό εμβολιασμό του πληθυσμού, δεδομένου ότι εάν εφησυχάσουμε με τον εμβολιασμό του πλούσιου βορρά ή της αναπτυγμένης Δύσης και παραμεληθούν οι λαοί τρίτων χωρών, ο ιός, δεδομένου ότι δεν έχει σύνορα, πάλι θα “ταξιδέψει” και θα πλήξει τις λεγόμενες “σύγχρονες” χώρες της Δύσης.
Δεν υπάρχει διαφυγή. Υπάρχει μόνο συνεργασία.
Στη Δύση, ήδη πληρώνουμε τον εγωϊσμό μας, βιώνοντας την ανελέητη παράταση της έξαρσης των κρουσμάτων, ενώ άλλες κοινωνίες πιο παραδοσιακές, με μεγαλύτερο αίσθημα υπέρ του συνόλου, αρκετά γρηγορότερα ανακάμπτουν.
Το πρόβλημά μας, μοιάζει να είναι παρόμοιο με το δίλημμα του μυθικού Ηρακλή, όταν αυτός έπρεπε να επιλέξει τι δρόμο να ακολουθήσει: της Αρετής, δύσβατο και γεμάτο δυσκολίες, που απαιτούσε επίπονο αγώνα; ή τον εύκολο δρόμο, της Κακίας; Η εσωτερική σύγκρουση εντείνεται, όταν βλέπουμε καθημερινά η Κακία σχεδόν να επιβραβεύεται και η Αρετή να τιμωρείται!
Θέλω να πιστεύω ότι, το να ζούμε σε έναν κόσμο “λόγου”, είναι καθοριστικό για την επιτυχή έξοδό μας από αυτή την “κρίση εαυτού”, ώστε να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να σταματήσουμε να είμαστε μία κοινωνία της πληθώρας και να γίνουμε μία κοινωνία της ποιότητας και της συνεργασίας.
Εν κατακλείδι, τι κόσμο θέλουμε και τι ρόλο θέλει ο καθένας να αναλάβει για τον εαυτό του.