H σκοπιά του Οικοδεσπότη και του Φιλοξενούμενου
Η περίοδος των διακοπών για κάποιους, σημαίνει πως έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν δικά τους πρόσωπα τα οποία και προσφέρονται να τους φιλοξενήσουν, κάτι ιδιαίτερα εκτιμητέο, ειδικότερα δε, σε καιρούς όπου τα οικονομικά είναι σφιχτά και η κράτηση σε ένα ενοικιαζόμενο κατάλυμα ξεπερνά τον προϋπολογισμό.
Τι σήμαινε φιλοξενία στα παλιά χρόνια και πώς εφαρμόζεται στον σύγχρονο κόσμο;
Ετυμολογικά η λέξη φιλοξενία προέκυψε από τη λατινική λέξη «hospes», που σημαίνει «επισκέπτης», ή «ξένος»,και περιποίηση του επισκέπτη στην οικία του οικοδεσπότη.Στα ελληνικά, προήλθε από το φιλώ (= αγαπώ)+ ξένος.
Στην αρχαιότητα η φιλοξενία ήταν μια ιερή πράξη και ο επισκέπτης κατείχε σαφώς μία εξέχουσα θέση στο τραπέζι, με ιδιαίτερα φαγητά και άλλες ετοιμασίες ειδικά για εκείνον.
Ο Δίας ή αλλιώς Ζευς, ως πατέρας όλων των Θεών του Ολύμπου αλλά και των ανθρώπων, ήταν προστάτης των ξένων, γι’ αυτό και είναι γνωστός και ως Ξένιος Ζευς.
Συνεπώς ο Ξένιος Δίας που συνδέεται με την ελληνική φιλοξενία, ήταν εκείνος που πρωτο-εγκαθίδρυσε και σφράγισε την αγάπη των ανθρώπων για τον συνάνθρωπό τους, μέσα από έναν θεσμό.
Προστατεύοντας τους ξένους και ενσαρκώνοντας στους ίδιους τους ξενιστές την ευσέβεια στο πρόσωπό του, οι άνθρωποι μάθαιναν να ζουν ειρηνικά, με αγάπη και συμπόνια για τον πλησίον τους.
Ο σεβασμός προς τους ξένους ήταν μια αξία που διέθεταν όλοι οι Έλληνες πολίτες, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, ηλικίας, ή φύλου.
Ο όρος «φίλος» άρχισε να χρησιμοποιείται στην δημοκρατική Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ.. και το ποιόν του ανθρώπου κρινόταν συχνά, από το αν αυτός σεβόταν ή όχι τη φιλοξενία. Είχε θεμελιώδη άρα σημασία η έννοια της φιλοξενίας για την αθηναϊκή κοινωνία, εθεωρείτο υπεραξία, κάτι το ιερό, και
κατ’ επέκταση κάτι το πολύτιμο.Η κακή αντιμετώπιση του ξένου, εθεωρείτο ύβρις.
Ο όρος «φίλος» άρχισε να χρησιμοποιείται στην δημοκρατική Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ.. και το ποιόν του ανθρώπου κρινόταν συχνά, από το αν αυτός σεβόταν ή όχι τη φιλοξενία. Είχε θεμελιώδη άρα σημασία η έννοια της φιλοξενίας για την αθηναϊκή κοινωνία, εθεωρείτο υπεραξία, κάτι το ιερό, και
κατ’ επέκταση κάτι το πολύτιμο.Η κακή αντιμετώπιση του ξένου, εθεωρείτο ύβρις.
Όπως μαρτυρούν πλήθος ιστοριών και πληροφοριών, η φιλοξενία έχει αποτελέσει διά μέσου των αιώνων σημαντική παράμετρο του ανθρώπινου βίου, απλώνοντας την επιρροή της σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Συχνά η έλλειψή της, εκλαμβάνεται ως απώλεια μιας αρετής, που μπορεί εύκολα να μας μετατρέψει από ανθρώπους, σε «απάνθρωπα όντα».
«Φίλος» στα αρχαία ελληνικά είναι ο αγαπημένος, αυτός δηλαδή που βρίσκεται πολύ κοντά στη ψυχή μας.
Η φιλία στην αρχαιότητα δεν είχε εκπέσει στη σημερινή της μορφή.
Αναφορικά μάλιστα με το έργο του μεγάλου επικού ποιητή Ομήρου, την Ιλιάδα, στη ραψωδία Ζ΄, βλέπουμετον άρρηκτο δεσμό φιλίας μεταξύ οικοδεσπότη και φιλοξενούμενου, να μεταβιβάζεται στα παιδιά τους και στα παιδιά των παιδιών τους.
Έτσι, όταν κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου, ενώ βρίσκονται αντιμέτωποι ως εχθροί, ο Διομήδηςαπό το στρατόπεδο των Ελλήνων και ο Γλαύκος από το στρατόπεδο των Τρώων και είναι έτοιμοι να αλληλοσκοτωθούν, ανακαλύπτουν ότι ο παππούς του ενός είχε κάποτε φιλοξενήσει τον παππούτου άλλου.
Τότε αντί να μονομαχήσουν, αγκαλιάζονται και φιλιούνται, και ανταλλάσσουν ως δώρα τα ίδια τους τα όπλα (Ζ, 215-236).
Επιπλέον, στην Οδύσσεια του Ομήρου, ο κοινωνικός και ηθικός κώδικας της φιλοξενίας, συνιστά το κύριο μέσο ηθικού διαχωρισμού των ανθρώπων· οι ενάρετοι και συνετοί ακολουθούν τον κώδικα της φιλοξενίας, κυρίως ως οικοδεσπότες, αλλά και ως φιλοξενούμενοι, ανεξαρτήτως κοινωνικής θέσης.
Στη σύγχρονη εποχή, ο Ζακ Ντερριντά (Jacques Derrida) σε μια συνέντευξή του στην εφημερίδα
Le Monde (2 Δεκεμβρίου 1997) με τίτλο, «Η αρχή της φιλοξενίας», αναφέρει εμφατικά ότι:
«[…] δεν υπάρχει ούτε πολιτισμός ούτε κοινωνικός δεσμός, χωρίς μια αρχή φιλοξενίας».
Ο ίδιος ο Derrida έχει υπογραμμίσει ιδιαιτέρως, τη σημασία που έχει το να συν-κατασκευάζουμε τοπία συνύπαρξης από κοινού με τους άλλους, και το να χαιρόμαστε από κοινού, όπως συμβαίνει στη φιλοξενία. Προτάσσει τον άγραφο κώδικα της φιλοξενίας, ο οποίος αναφέρεται στην ανάγκη να δίνεται φιλοξενία «από καρδιάς», να προσφέρεται αβίαστα, δίχως την επιθυμία της κυριαρχίας του οικοδεσπότη επάνω στον επισκέπτη.
Ποια είναι όμως η σχέση οικοδεσπότη και επισκέπτη – φιλοξενούμενου;
Οι σχέσεις φιλοξενούμενου-οικοδεσπότη ωστόσο, στον σύγχρονο κόσμο, έχουν διαφοροποιηθεί και ποικίλλουν, ανάλογα με την τοποθεσία, τις αντιλήψεις του οικοδεσπότη και του επισκέπτη, τις εμπειρίες τους, την κουλτούρα τους, το χαρακτήρα τους και τις εικόνες ζωής που έχει λάβει ο καθένας τους.
Η Ελλάδα, στερεοτυπικά είχε πάντοτε τη φήμη μιας κατ’ εξοχήν, ιδιαιτέρως φιλόξενης χώρας και συνδέεται με συγκεκριμένες θετικές ποιότητες των Ελλήνων, όπως η καλοσύνη, η ζεστασιά, η διασκέδαση, η κοινωνικότητα, αλλά και με το θεωρούμενο «ελληνικό φιλότιμο».
Η ποιότητα της ελληνικής φιλοξενίας μάλιστα, φαίνεται να “αντιπαραθέτει” τους Έλληνες, απέναντι στους «κρύους», «κλειστούς» και «αφιλόξενους» Βορειο-Ευρωπαίους.
Η φιλοξενία παραπέμπει σε μια θετική σχέση μεταξύ του οικοδεσπότη και του φιλοξενούμενου.
Σημαίνει το καλωσόρισμα του επισκέπτη και την παροχή κάποιας μορφής άνεσης προς αυτόν, ώστε να τον ευχαριστήσουμε, να τον κάνουμε να νιώσει σαν το σπίτι του, να του παρέχουμε “ένα σπίτι, μακριά από το σπίτι του” και μάλιστα, αν μιλήσουμε για την Ελλάδα, σε κάθε μεριά της γεμάτο ομορφιές που μας προσφέρει η χώρα μας απ’ άκρου είς άκρον.
Χαρακτηριστικό της σχέσης αυτής είναι το μοίρασμα, το οποίο είναι κύριο συστατικό των κοινωνικών σχέσεων.
Αφορά στην επιθυμία διασύνδεσης, ανοίγματος προς τον άλλον, στην ανάγκη αμοιβαίας επικοινωνίας και ανάγκη δημιουργίας οικειότητας.
Οι πράξεις φιλοξενίας (ανταλλαγές αγαθών, φαγητού, ύπνου, υπηρεσιών συμβολικών και υλικών)
είναι πράξεις που επιβεβαιώνουν ότι φιλοξενούμενοι και οικοδεσπότες μοιράζονται το ίδιο ηθικό σύμπαν και εξομοιώνονται συμβολικά.
Μέσα από δεσμούς που βασίζονται στις ιδέες της ανταπόδοσης και της ανταλλαγής, μετατρέπονται οι ξένοι σε οικείους , οι εχθροί σε φίλους, οι φίλοι σε καλύτερους φίλους, οι “ξένοι” σε ντόπιους.
Η φιλοξενία αποτελεί επίσης τρόπο δημιουργίας συμμαχιών, δικτύου αλληλοϋποστήριξης και αμοιβαίων δεσμών.
Σε κάθε περίπτωση όμως, δεν πρόκειται πάντοτε για έναν ανιδιοτελή θεσμό μόνο, εφόσον όχι σπάνια, εμπλέκεται και η προσδοκία ή η υποχρέωση της ανταπόδοσης.
ΟΙΚΟΔΕΣΠΟΤΗΣ
Η φιλοξενία διακοπών είναι μια πραγματική τέχνη. Εκτιμάται δε, ανά πάσα στιγμή και βέβαια ειδικότερα το πολυαναμενόμενο καλοκαίρι που καταφθάνει μαζί με τις πρώτες άδειες .
Ο τρόπος επικοινωνίας και οι συμπεριφορές των οικοδεσποτών – οι οποίοι αντιμετωπίζουν την “πρόκληση” να κερδίσουν περισσότερο ή να διατηρήσουν το σεβασμό των φιλοξενουμένων τους, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για τις θετικές ή όχι εμπειρίες των φιλοξενουμένων τους.
Θα μπορούσαμε με μία ευρεία έννοια, να προσομοιάσουμε τη σχέση οικοδεσπότη-φιλοξενούμενου, σα μία σχέση “γονεϊκή” όπου υπάρχει με κάποιο τρόπο από την πλευρά του οικοδεσπότη η “μητρική” φροντίδα, η έγνοια, το νοιάξιμο, οι παροχές, η καθοδήγηση, οι πληροφορίες και οι συμβουλές, η συναισθηματική επικοινωνία, τα θετικά συναισθήματα ή ακόμη και η αγάπη, το μοίρασμα ενός προσωπικού χώρου, η κοινή χρήση υλικών και αντικειμένων, ή το να είναι κάποιος “εκεί” για οποιοδήποτε πρόβλημα παρουσιαστεί κατά τη διάρκεια της διαμονής.
Πλείστες φορές στις φιλοξενίες, ο οικοδεσπότης παρέχει στον φιλοξενούμενο περισσότερα από αυτά που έχει τη δυνατότητα, ακόμα και εις βάρος των “συμφερόντων” της ίδιας του της οικογένειας (φιλοξενία της περίσσειας).
Η υπέρμετρη αυτή γενναιοδωρία έχει κάποια τυπικά χαρακτηριστικά όπως προσφορά πλούσιων γευμάτων, γιορτές προς τιμήν του φιλοξενούμενου, παραχώρηση στον φιλοξενούμενο του κρεββατιού του οικοδεσπότη, κ.ά.
Το να είναι κάποιος, καλός οικοδεσπότης, δεν είναι καθόλου εύκολο, καθώς όχι σπάνια καλείται να ξεπεράσει καθημερινές του συνήθειες, ή ακόμη να ξεπεράσει και τον ίδιο του τον εαυτό για χάρη της ευχαρίστησης των άλλων.
Π.χ. Αν ο ίδιος έχει κακή διάθεση, καλείται να μη το δείξει.
Επίσης, παρότι μπορεί να διακατέχεται γενικότερα στη ζωή του απο τάση για κριτική διάθεση, ένας διακριτικός οικοδεσπότης δεν θα παρατηρήσει ποτέ γκάφες και λάθη στη συμπεριφορά του επισκέπτη, όπως θα κληθεί επίσης να κρατάει χαμηλό προφίλ, μη προβάλλοντας τον εαυτό του και τονώνοντας τον ναρκισσισμό του.
Επίσης, δεν νοείται ένας οικοδεσπότης να οργανώσει παιχνίδια και ψυχαγωγίες, στα οποία ο ίδιος θα φαίνεται υπέροχος και ο καλεσμένος του – αδέξιος. Ή δε θα ξεκινήσει μια αφήγηση ή ιστορία για τον εαυτό του, τις υποθέσεις του, ή τη δουλειά του, χωρίς να σκεφθεί, αν αυτά ενδιαφέρουν τους φιλοξενούμενούς του.
Ένας καλός οικοδεσπότης φαίνεται συχνά να έχει κατά νου, τον κανόνα που λέει:
«Η επιθυμία των επισκεπτών είναι νόμος».
Αυτό βέβαια ίσως στις μέρες μας έχει σε κάποιο βαθμό χαλαρώσει ως θέση, καθώς στους νεότερους υπάρχει η νοοτροπία της δυνατότητας των ξεχωριστών και ανεξάρτητων προγραμμάτων, αναλόγως διάθεσης των μεν και των δε.
Για τον οικοδεσπότη η διάθεση για φιλοξενία εμπεριέχει και δικές του ανάγκες για δοτικότητα με στόχο το δικό του αίσθημα πληρότητας, για λόγους μοναξιάς ή ακόμη και λόγω ενοχών, αναζήτησης μίας οικειότητας λόγω αποξένωσης, ανάγκης περισσότερης καλλιέργειας μίας γνωριμίας, ανάγκη συντροφιάς ή διαδικτύωσης.
Συχνά, αναγνωρίζει μέσα του ένα αίσθημα προσωπικής δυνατότητας και επάρκειας να παρέχει πράγματα, όπως μπορεί να αναγνωρίζει κι ένα αίσθημα προσωπικού σθένους ή/και ψυχικής ανθεκτικότητας αφού πάντοτε μία φιλοξενία, όσο επιθυμητή και να είναι, δεν παύει να αποτελεί και μία “δοκιμασία” προσαρμογών – πρακτικών και ψυχικών – με απαιτήσεις μικρότερες ή μεγαλύτερες. Η φιλοξενία μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης από διαφορετικά «νοικοκυριά», για να επιβεβαιώσουν το κύρος τους, τη φήμη τους και να ενδυναμώσουν τη θέση τους στην τοπική και όχι μόνο, κοινωνία.
Έτσι μέσω της φιλοξενίας, κατασκευάζεται η κοινωνική και πολιτισμική ταυτότητα του “οικοδεσπότη”.
Και βέβαια οι περισσότεροι οικοδεσπότες θα επιθυμούσαν το τραπέζι να είναι το πιο όμορφο και πλούσιο, το σπίτι ευρύχωρο και ελκυστικό.
Αλλά πρέπει να παραδεχτούμε ότι αν δεν προσθέσουν τη φιλοξενία, τη φιλικότητα και το προσωπικό “touch” τους, οι καλεσμένοι είναι απίθανο να μείνουν ικανοποιημένοι και να πάρουν ευχάριστες εντυπώσεις μαζί τους.
Ο επιθυμητός στόχος σε κάθε περίπτωση, είναιο οικοδεσπότης να μεταδώσει στους φιλοξενουμένους του, την εύθυμη, γιορτινή διάθεση και την αισιοδοξία για ζωή.
Υπάρχουν ωστόσο πολλές εκφάνσεις στη φιλοξενία.
Το σπίτι είναι μια βασική πρωταρχική περιοχή για κάθε άνθρωπο. Είναι ένα μέρος όπου κάποιος απολαμβάνει υψηλό βαθμό προσωπικού ελέγχου και λειτουργεί σύμφωνα με πολύ εξατομικευμένες ρουτίνες και τελετουργίες.
Είναι ένα μέρος όπου μπορεί κάποιος να αποσύρει προσωρινά το “κοινωνικό” του προφίλ και να χαλαρώσει ως ο “ιδιωτικός” εαυτός του.
Έτσι, οι επισκέπτες-φιλοξενούμενοι μπορεί να δημιουργήσουν την αίσθηση των “εισβολέων” στο “έδαφός” του οικοδεσπότη, ειδικά αν ο οικοδεσπότης δεν απολαμβάνει μια στενή σχέση με τον φιλοξενούμενό του – και ξαφνικά πρέπει να μοιραστεί τον ιδιωτικό του χώρο, με τις ρουτίνες του να διαταράσσονται.
Και βέβαια δεν είναι ότι ο οικοδεσπότης δεν είναι χαρούμενος για τη φιλοξενία αυτή, αλλά ενδέχεται να έχει και ανάμικτα συναισθήματα αφού ο φιλοξενούμενος μεν βιώνεται ως επιθυμητός, αλλά και χρήσιμος – αφού υπάρχει πάντοτε και η προσδοκία της ανταπόδοσης, αλλά βιώνεται και ως “ανεπιθύμητος” ή “ενοχλητικός”, αφού εκείνος “εισβάλλει” στον ιδιωτικό χώρο του οικοδεσπότη.
Οι επισκέπτες επίσης, μπορεί να επιφέρουν οικονομική και ενεργειακή πίεση, είτε ο οικοδεσπότης είναι χαρούμενος που τους έχει, είτε όχι.
Είναι φυσικό, όλες οι δυναμικές που διαμείβονται στη σχέση οικοδεσπότη-φιλοξενούμενου, να απαιτούν συνεχή προσαρμογή, συνεργασία, εκτεταμένη έκθεση του δημόσιου εαυτού και ως εκ τούτου, να καταναλώνουν πνευματική και ψυχική ενέργεια. Δεν είναι απίθανο σε κάποιες περιπτώσεις, οι οικοδεσπότες να αισθανθούν ότι μπήκαν σε μία θέση άμυνας (με διάφορους αμυντικούς μηχανισμούς).
ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΜΕΝΟΣ
Η διαμονή στο σπίτι ενός φίλου ή ενός μέλους της οικογένειας στις διακοπές, σίγουρα μπορεί να εξελιχθεί σε μια διασκεδαστική εμπειρία.
Αυτό είναι κάτι που τον φιλοξενούμενο τον γεμίζει χαρά, καθώς αναζητά μία ζεστή ατμόσφαιρα, κάποια φροντίδα και το να νοιώσει καλοδεχούμενος ως ένδειξη της αποδοχής στο πρόσωπό του και της εκτίμησης που του έχουν οι άλλοι ως οικοδεσπότες. Σίγουρα τα λόγια : “Σας σκεφτόμασταν. Θυμόμασταν που μας είχατε πει ότι σας άρεσε “αυτό” και νιώθουμε χαρά να σας το προσφέρουμε. Σας περιμέναμε. Έχετε αξία για εμάς. Σας τιμούμε όπως μας τιμάτε.” τον κάνουν να νιώθει αναγνώριση και του δημιουργούν ευχάριστες προσδοκίες που γαληνεύουν την ψυχή του και τις όποιες δυσκολίες του.
Από την άλλη όμως, η διαμονή στο σπίτι κάποιου άλλου, μπορεί να προκαλέσει άγχος, καθώς θα βρεθεί εκτός του προσωπικού του χώρου, όπως και ανησυχία για το αν θα είναι καλός φιλοξενούμενος, ενώ παράλληλα θα επιθυμεί να διασφαλίσει και τη δική του άνεση και ηρεμία.
Σίγουρα ως φιλοξενούμενοι δε μπορούμε να συμπεριφερόμαστε όπως θέλουμε και η εθιμοτυπία των επισκεπτών επιβάλλει απαιτήσεις όχι μόνο στον ιδιοκτήτη του σπιτιού, αλλά και στους ίδιους τους επισκέπτες.
Π.χ. να είμαστε ακριβείς και συνεπείς και να μην αργούμε.
Οι καθυστερημένοι επισκέπτες δείχνουν αυτόματατην ασέβεια τους όχι μόνο προς τον οικοδεσπότη, αλλά και προς άλλους ενδεχομένως φιλοξενούμενους επισκέπτες που αναγκάζονται να τους περιμένουν.
Σωτήριο είναι επίσης, να τηρούμε τον χρυσό κανόνα “When in Rome”! Αυτό σημαίνει ότι, ενώ μπορεί να μη συνηθίζαμε ενδεχομένως στον ίδιο βαθμό να πράτταμε το ίδιο στο δικό μας σπίτι, κατά τη φιλοξενία μας προσέχουμε τα πράγματα περισσότερο, λειτουργούμε με πιο πειθαρχημένο τρόπο, κάνουμε ησυχία, τακτοποιούμε το χώρο που μας έχει παρασχεθεί, επιδεικνύουμε διακριτικότητα και σεβασμό στους κανόνες, τις ρουτίνες και τα τελετουργικά του “ξένου” σπιτιού, εφαρμόζοντας τον έτερο κανόνα του “πώς τολμάς!”
Οι άνθρωποι αγχώνονται όταν οι επισκέπτες που έρχονται στο σπίτι τους, επικρίνουν την πολιτική, τη διατροφή ή τις συνήθειες διαβίωσής τους, γι’ αυτό χρειάζεται να προσέχουμε το στόμα μας και τι λέμε.
Ακόμη και οι «χρήσιμες» προτάσεις μας μπορεί να θεωρηθούν ως κριτική.
Ας μην ξεχνάμε και την περίφημη φράση του Βενιαμίν Φραγκλίνου:
«Ο επισκέπτης είναι σαν το ψάρι. Μετά από τρεις μέρες αρχίζει να βρωμάει!».
Ας φροντίσουμε λοιπόν να μην ξεπερνάμε ένα λελογισμένο όριο αριθμού ημερών παραμονής.
Το ιδανικό χρονικό όριο να αναχωρήσουμε, είναι αυτό όπου εμείς και οι οικοδεσπότες δεν έχουμε χορτάσει και θα θέλαμε “λίγο ακόμη”. Η στέρηση και η έλλειψη, σε αντίθεση με το μπούχτισμα, είναι πάντοτε εκτιμητέες.
Γενικά, η σωστή διαχείριση της υποδοχής μας ως φιλοξενούμενοι, θα αυξήσει τις πιθανότητες μιας επιτυχημένης διαμονής, απαλλαγμένης από τις εντάσεις που διέπουν τη σχέση φιλοξενούμενου-οικοδεσπότη, και αυξάνουν την πιθανότητα ο οικοδεσπότης να γίνει “μυστηριωδώς” πιο ευερέθιστος όσο περισσότερο παραμένουμε.
Είναι επίσης πολύ λιγότερο πιθανό με μία σωστή διαχείριση, να δημιουργηθεί στον οικοδεσπότη η κρυφή διακαώς επιθυμία “να του αδειάσουμε τη γωνιά”, ή να ορκιστεί
«ποτέ ξανά», στη σκέψη της επόμενης ευκαιρίας επιστροφής μας.
Είναι όμορφο τέλος, να επιδείξουμε ιδιαίτερη ευγένεια και ευγνωμοσύνη απέναντι στον οικοδεσπότη κι ένας από τους πιο απλούς τρόπους για να το πετύχουμε, είναι κάνοντάς του ένα όμορφο δώρο.
Επίσης, είναι όμορφο να διατηρήσουμε τους δεσμούς μαζί με τους ανθρώπους που μας προσέφεραν το χώρο τους και να φροντίσουμε να ενημερωνόμαστε για τα νέα τους σε κάθε ευκαιρία.
Όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε από τα παραπάνω, η φιλοξενία είναι μια σύνθετη έννοια.
Αποτελεί μία ολόκληρη στάση ζωής που φανερώνει τον τρόπο που ο οικοδεσπότης και ο φιλοξενούμενος έχουν μάθει να συνδέονται με τους ανθρώπους γενικότερα.
Το να σχετιζόμαστε με τους άλλους ανθρώπους μέσα από την προσωπική αλληλεπίδραση, βρίσκεται πάνω από όλες τις απολαύσεις της ζωής, βάσει της γνωστής κλίμακας Ιεραρχίας των Αναγκών κατά σειρά προτεραιότητας του Maslow.
Ο Maslow πρότεινε ότι υπάρχουν πέντε κατηγορίες «αναγκών» που οδηγούν τους ανθρώπους προς τα εμπρός:
1. Φυσιολογικές ανάγκες: τροφή, νερό, στέγη, ύπνος
2. Ανάγκες ασφάλειας: προσωπική ασφάλεια, απασχόληση, χρήματα/πόροι
3. Ανάγκη του “ανήκειν” σε μία ομάδα ή πλαίσιο και αγάπη: φίλοι, οικογένεια, αίσθηση σύνδεσης
4. Ανάγκες εκτίμησης: εκτίμηση για τον εαυτό του – αυτοεκτίμηση (αξιοπρέπεια, επιτεύγματα, μαεστρία, ανεξαρτησία) και επιθυμία για φήμη ή σεβασμό από τους άλλους (κοινωνική κατάσταση status, κύρος)
5. Ανάγκες αυτοπραγμάτωσης: συνειδητοποίηση προσωπικών δυνατοτήτων, αυτοεκπλήρωση, αναζήτηση προσωπικής ανάπτυξης και κορυφαίων εμπειριών
Πιο ψηλά στην πυραμίδα βρίσκονται οι ψυχολογικές ανάγκες, η ανάγκη για αγάπη και συμμετοχή, για “ανήκειν”, όπου δημιουργούμε οικειότητα μεταξύ φίλων και σφυρηλατούμε ουσιαστικούς δεσμούς μεταξύ μας, στοιχεία που ενισχύονται ή και αποτελούν τη ραχοκοκαλιά στη φιλοξενία.
Αυτός είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο η απομόνωση – είτε αναγκαστική, είτε αυτο-επιβαλλόμενη, είναι τόσο πολύ επώδυνη και επιβλαβής για την ψυχική μας κατάσταση.
Έτσι η φιλοξενία έχει δύο πόλους. Είναι σα δύο μόρια που συμπλέκονται και συνιστούν μία μοναδική μοριακή αναγνώριση, αυτή της αναπτυξιακής αλληλεπίδρασης οικοδεσπότη+επισκέπτη.
Η φιλοξενία είναι δράση. Είναι “κάνω”, είναι πράξη.
Η ικανότητα να δέχεσαι επισκέπτες, όπως ακριβώς και η ικανότητα να είσαι φιλοξενούμενος, είναι κάτι που μαθαίνεται, γι’ αυτό και απαραίτητη προϋπόθεση για τη φιλοξενία είναι η προσωπική και σωματική προετοιμασία καθώς και η πνευματική και ψυχική ενδοσκόπηση.
Ειδικότερα την περίοδο των θερινών διακοπών, οι προσδοκίες των περισσοτέρων είναι αυξημένες για ξεκούραση, φόρτιση μπαταριών, ανακούφιση, μετά από μία δύσκολη και ψυχοπιεστική χρονιά.
Όσο μεγαλώνουν όμως οι ανάγκες ξεκούρασης και οι προσδοκίες κάλυψής τους, τόσο αν δεν έχει γίνει προετοιμασία, είναι πολύ πιο δύσκολο να εκφραστεί η αληθινή φιλοξενία.Δεξιότητες όπως η επίδειξη ενσυναίσθησης και υψηλής συναισθηματικής νοημοσύνης ένθεν και ένθεν, αυξάνουν τις πιθανότητες για μοναδικές όμορφες αναμνήσεις μεταξύ οικοδεσπότη & φιλοξενούμενου.
Η φιλοξενία τελικά, μπορεί να επιτρέψει στους ανθρώπους να χτίσουν ζεστές σχέσεις και να δημιουργήσουν ουσιαστικές εμπειρίες!
Αν προσθέσουμε σε αυτό και το αποτύπωμα που αφήνει η αύρα του απαράμιλλου ελληνικού καλοκαιριού που είναι προ των πυλών, το πεδίο είναι δικό σας για συνδέσεις που είναι τόσο σημαντικές για τη συναισθηματική και σωματική μας ευεξία, όσο και η τροφή και η ασφάλεια.